Monografia „The acceleration of development of transversal competences” stanowi udokumentowanie i podsumowanie pierwszego etapu prac projektowych i jednocześnie określa miejsce prac naukowych i badawczych realizowanych w projekcie. Celem projektu „The acceleration method of development of transversal competences in the students’ practical training proces” jest opracowanie metody kształcenia, która pozwoli na przyspieszenie nauczania umiejętności przekrojowych w procesie kształcenia praktycznego. Prezentowana monografia stanowi jeden z celów szczegółowych projektu.

Monografia uwidacznia dążenia autorów do wykorzystania swoich dotychczasowych doświadczeń by poprzez akcelerację rozwoju kompetencji potrzebnych na rynku pracy wspierać gospodarkę, a konkretniej pracodawców zatrudniających nowych pracowników, często absolwentów uczelni wyższych. Monografia przydatna może być również dla nauczycieli i wykładowców poprzez wzbogacenie ich wiedzy o doświadczenia zdobyte w innych krajach przez inne instytucje.

Tematyka publikacji dotyczy doskonalenia (w tym przyspieszenia) metod nauczania wybranych kompetencji przekrojowych w taki sposób aby przyspieszyć nabywanie kompetencji. Charakteryzuje uwarunkowania związane z nabywaniem tych kompetencji w Uczelniach Wyższych w Finlandii, Polsce, Słowacji i w Słowenii – tytuł monografii oddaje właściwie jej zawartość.

Wprowadzeniem do zagadnień omawianych w monografii jest uporządkowanie terminologii w oparciu o dostępne w UE źródła wtórne – stanowi to treść rozdziału „Basic terms”.

Kolejne cztery rozdziały „The Higher Education System – Finnish Practice”, “The higher education system – Polish practice”, “Higher education system in Slovakia”, “Higher education system in Slovenia” charakteryzują systemy szkolnictwa wyższego w krajach, w których realizowany jest projekt. Autorzy w oparciu o dokumenty źródłowe (zwarte publikacje książkowe, raporty i regulacje prawne) prezentują krajowe struktury edukacji, wskazując kierunki planowanych zmian, jak również problemy, które są związane z krajowymi systemami edukacji, a wynikają m.in. ze zmian demograficznych, czy niskiego dofinansowania sektora.

Omówienie pojęcia kompetencji, przedstawienie praktyk nauczania kompetencji na polskich wyższych uczelniach oraz wskazanie metod nauczania formalnego, nieformalnego oraz pozaformalnego jest treścią rozdziałów: “Teaching methods applied at universities in the context of transversal competences improvement – Polish experiences” i “Aplication of practical teaching methods at the level of formal, non-formal and informal education”. Autorzy opisując kształcenie uniwersyteckie, wskazują jak ważną rolę pełni ono w procesie poprawy kompetencji przydatnych w pracy zawodowej. Zdobyte w tym okresie wiedza i umiejętności stanowią fundament dla pracy i kariery zawodowej.

Rozdział 8 zawiera trzy dopełniające się zagadnienia. Pierwsza część „The characteristic of the choosen methods of teaching transversal competneces in higher education in Poland” opisuje wybrane metody nauczania kompetencji przekrojowych w szkolnictwie wyższym w Polsce. Na podstawie bogatej bibliografii scharakteryzowano metody nauczania umiejętności przekrojowych i metody szkolenia praktycznego w Polsce. Część ”Practical example of education – this especially in the transversal competences” obejmuje wprowadzenie terminologiczne do pojęcia edukacja i praktyczna edukacja oraz podkreśla znacznie diagnostyki w procesie edukacji, przywołując jako przykład czteroetapowy cykl zdobywania umiejętności. W trzeciej części „Mendeleyev`s table of the knowledge and qualifications transfer” autor prezentuje modele procesów uczenia, wychodząc od klasycznych modeli nauczyciel – uczeń, po ujęcie holistyczne, w którym następuje współpraca w wykrywaniu i tworzeniu wiedzy, gdzie transfer wiedzy i kwalifikacji oparty jest o idee Mendeleyev`s table.

W rozdziale „Process tools to improve the quality of education in the creation of key competence” przedstawiono propozycję metod wykorzystywanych do poprawy jakości kształcenia w odniesieniu do kompetencji przekrojowych, które analizowane są w projekcie tj. przedsiębiorczość, komunikatywność, kreatywność oraz praca zespołowa. Dla każdej z przekrojowych kompetencji wskazano metody nauczania, które wg ekspertów mają największe znaczenie dla opanowania tej kompetencji, zaprezentowano przykładowe modele łączące różne metody podnoszenia wiedzy i umiejętności. Rozdział ten bazuje na danych wynikających z dotychczasowych rezultatów (Raport O1 i Raport O2) w projekcie i stanowi również zapowiedź dalszych etapów projektowo-badawczych.

Strategię kształcenia kompetencji w Finlandii oparto na przykładzie North Ostrobothnia province i zaprezentowano w rozdziale “Practical teaching of students in Finland and analysis of teaching methods of transversal competences”. Realizacja kształcenia praktycznego, a w tym rozwijanie kompetencji przekrojowych, jest organizowana w ścisłej współpracy z pracodawcami i głównie w oparciu o ich potrzeby. W rozdziale dużą uwagę zwrócono na rozwój przedsiębiorczości wśród studentów oraz na założenia i efekty realizowanej od 1990 r. reformy edukacji.

Rozdział “Practical teaching of students in Slovakia and analysis of selected teaching methods of transversal competences” porusza zagadnienia praktycznych metod nauczania stosowanych w szkolnictwie wyższym na Słowacji. W oparciu o wyniki badań i raporty scharakteryzowano metody nauczania kompetencji przekrojowych stosowanych na uniwersytetach słowackich i opisano praktyczne metody kształcenia pozaformalnego i nieformalnego.

Perspektywę nauczania kompetencji przekrojowych w Słowenii przedstawiono w rozdziale “Practical teaching of students in Slovenia and analysis of teaching methods of transversal competences”. Powołując się na analizę literatury przedstawiono charakterystykę praktycznych metod nauczania stosowanych w kształceniu formalnym na uniwersytetach w Słowenii, wskazując m.in. na wykorzystanie metod e-learningu w szkolnictwie wyższym. W oparciu o wynik badań przeprowadzonych w ramach projektu Erasmus +, scharakteryzowano szczegółowiej 15 metod, które w praktyczny sposób przyczyniają się do podnoszenia poziomu kompetencji przekrojowych na uniwersytetach w Słowenii.

Ważnym etapem badań było zbadanie w wybranych krajach Unii Europejskiej zapotrzebowania przedsiębiorców na kompetencje przekrojowe wśród zatrudnianych pracowników. Rozdziały „Methodology for the conduct of the study of demand for transversal skills among entrepreneurs” oraz “Demand for transversal skills among entrepreneurs in Poland, Finland, Slovakia and Slovenia” stanowią opis metody badawczej, przebieg badań oraz prezentują wyniki uzyskane od 135 pracodawców z 4 krajów, przebadanych metodą sondażu pośredniego na platformie internetowej. Uzyskane w badaniach informacje użyte były m.in. w konstruowaniu macierzy wpływu wykorzystania metod kształcenia praktycznego na kompetencje przekrojowe. W oparciu o opinie ekspertów ustalono również wpływ konkretnych praktycznych metod na poprawę kształcenia czterech wybranych kompetencji.

Autorka rozdziału pt. “Impact of intercultural factors on acquisition of transversal competences by students – Finnish experience”, w oparciu o doświadczenia fińskie podejmuje temat wpływu czynników kulturowych na kształcenie kompetencji przekrojowych. W rozdziale wymieniono czynniki międzykulturowe, wskazując które z nich mogą mieć znaczenie i wpływ na badane w projekcie kompetencje przekrojowe oraz jak internacjonalizacja i globalizacja wpływa na procesy zdobywania wiedzy.

W rozdziale “The experiences of Finnish enterprises in developement of transversal competences among students” autor, w oparciu o doświadczenia fińskiego systemu kształcenia, wskazuje miejsce pracy, jako najkorzystniejszą formę doskonalenia kompetencji przekrojowych oraz weryfikację wiedzy z umiejętności, które zostały nabyte w trakcie nauki formalnej. W fińskim systemie kształcenia oprócz bardzo dużego znaczenia praktyki zawodowej dużą rolę odgrywają nauczyciele, którzy powinni również posiadać aktualną i praktyczną wiedzę zawodową.

Podstawową treścią rozdziału “Matrix of the dependencies of practical teaching methods and methods of teaching transversal competences” jest opis matrycy zależności praktycznych sposobów i metod nauczania kompetencji przekrojowych oraz kompetencji przekrojowych. Opracowana matryca jest efektem prac naukowo-badawczych wszystkich partnerów projektu. W efekcie szczegółowych analiz ustalono ranking metod i sposobów służących do optymalnego nauczania kompetencji przekrojowych. Opracowanie macierzy zostało przedstawione jako siedmiostopniowy proces.

Zawartość treściowa wszystkich rozdziałów monografii, poprzez szczegółowe i obszerne opisanie tematu, przy jednoczesnej spójności celów działań, stanowi właściwe odzwierciedlenie rezultatów projektu w zadaniach O1 – O3.

Monografia do pobrania dostępna jest TUTAJ.